دکتر علیرضا شیری

امروزه شیوه‌های مختلف کمک به افراد وجود دارد
۱- روان درمانی و مشاوره psychotherapy & counselling: معمولا یک اختلال را شناسایی می‌کنند و بر اساس رویکردهای مختلف روانشناسی به فرد کمک می‌کنند مساله‌اش را حل کند. معمولا فرد حرفه‌ای در این حوزه، پاسخ‌هایی برای سوالات مراجعین دارد
۲- منتور Mentor فردیست که سال‌ها در یک حوزه کار کرده و افراد جدیدتر در این حوزه را هم راهنمایی می‌کند هم فعالانه به حل مشکلش کمک می‌کند
۳-راهبری coaching فردیست که با استفاده از سه حوزه ۱-رویکردهای روانشناسی، ۲-تکنیک‌های آموزشی و ۳- اصول مدیریتی به افراد کمک می‌کند که خودآگاهی‌شان بالاتر برود و مساله‌شان را بهتر ادراک کنند و راه حل مناسب را خودشان بیابند. راهبر معمولا با پرسش‌های دقیق و صبوری کمک می‌کند که مراجع به پاسخ برسد
۴- تسهیل گر facilitator کسیست که با پرسش گری و هدایت‌های غیر مستقیم به افراد یا تیم کمک می‌کند که از یک مرحله عبور کنند. معمولا تسهیل گری فرم ملایم‌تر و غیرمستقیم‌تر یک منتورینگ است
۵- مدرس Instructor کسیست که با تکنیک‌های آموزشی به شاگردانش کمک می‌کند نسبت به خود یا زندگی آگاهی بهتری بیابند. معمولا پاسخ سوالات را دارد

مثال: شبنم رضایی ۳۴ ساله مدیر روابط عمومی یک مجموعه نفتی است که در یک محیط بسیار پررقابت کار می‌کند و از شش ماه قبل دچار اضطراب زیاد شده است به نحوی که از اکثر کارهای محوله‌اش عقب افتاده و در روابط شخصی خویش عصبی و بی‌قرار است و رسما به اهمالکاری مبتلا شده است.
۱- روان درمانگر در ابتدا به اضطراب نگاه می‌کند و آنرا ریشه یابی می‌کند و با تکنیک‌های روان درمانی یا حتی کمک گرفتن از یک روانپزشک و دریافت داروهای لازم، اضطراب را کنترل می‌کند. او ممکن است با تکنیک‌های روانکاوانه ریشه قدیمی‌تر اضطراب را در کودکی مدیر بیاید و او را با ریشه‌های مشکلش روبرو کند. معمولا این روند سال‌ها زمان می‌برد
۲- منتور: مدیر روابط عمومی قبلی شرکت که الان جزو هیات مدیره است این حالات را به خوبی می‌شناسد و جلساتی منظم با شبنم می‌گذارد و به او یاد می‌دهد چگونه از این نوع بحران‌ها عبور کند و بارها برنامه ریزهای دو نفره‌شان را چک می‌کند و جواب‌های معمولا دقیقی به سوالات شبنم می‌دهد
۳- کوچ: بسته به اینکه یک کوچ از چه رویکرد غالبی برای مراجعین خود استفاده می‌کند (مثل روانشناسان) مدل‌های مختلف کوچینگ داریم. مثلا در مدل کوچینگ طرحواره‌ای، کوچ که آموزش لازم حرفه‌ای طرحواره و کوچینگ را گذرانده است، تله‌های روانی مراجع را بررسی می‌کند (تست‌های مربوطه) و موقعیت‌های اضطراب زا با مراجع شناسایی میکند و اجازه می‌دهد مراجع راهکارهای خودش را در جلسه مطرح کند و راهکارها را با هم ارزیابی می‌کنند. در برابر سوالات مراجع الزاما پاسخی ندارد و معمولا با او همراهی می‌کند تا با هم به جوابی برسند.
در کوچینگ به مدل یونگی اتفاقات دیگری می‌افتد. راهبر معمولا تیپ شخصیتی مراجع را استخراج می‌کند (MBTI) و آرکتایپ‌های شخصیتی و سفر زندگی او را مشخص می‌کند و می‌فهمد که او در کدام مقطع سفر زندگی خویش است. ( Ego-parent/ ego-world/ ego-self/ self-God)
همچنین این کوچ شیوه‌های رویارویی شبنم را با موقعیت‌های اضطراب زا بررسی می‌کند که شبیه کدام واقعه حل نشده قدیمی‌تر زندگی اوست (فرافکنی‌ها)
کوچ یونگی حتما از رویاهای شبنم سوال می‌پرسد تا باتفسیر به موقع رویا بتواند پیام‌های عمیق تر روح این زن را در میانه دهه چهارم زندگیش رمز گشایی کند
۴- تسهیل گر: شبنم با قرارگیری در یک گروه افراد با مشکلات اضطرابی می‌تواند به کمک تسهیل‌گر به فرمول مراقبت از خودش دست بیابد
۵- آموزش: شبنم وارد یک کارگاه آموزشی مقابله با اضطراب می‌شود و تکنیک‌هایی را می‌آموزد که بعدا با عمل کردن به آنها، پیشرفت کند

چنانکه می‌بینید یک مساله واحد توسط افراد مختلف ادراک می‌شود و همه می‌توانند کمک کنند. اگر اضطراب شبنم به حدی باشد که تپش قلب و …داشته باشد بدیهیست که غیر از درمانگر کسی نمی‌تواند در بدو امر به او کمک کند. چه بسا رواندرمانگر شبنم او را بعد از کنترل اولیه به یک مشاور یا یک کوچ ارجاع بدهد که درمان تثبیت بشود و هدایای این اضطراب برای شبنم هویدا بگردد